Diaken Tolsma verzorgt een subserie over ‘Deugdzaam leven’.

Mensen streven ernaar goed te leven, de goede dingen te doen en goed te zijn. Wij willen ook een goede relatie met God en leven zoals Hij het wil. Wij willen leerlingen van Jezus zijn en Hem navolgen.

We zijn op zoek naar een gelukkig en gelukt leven. In de praktijk blijkt dat lang niet altijd even gemakkelijk te zijn. Met enige regelmaat doen we dingen die niet goed zijn, dingen waarvan we uiteindelijk niet gelukkig worden.

Deze eerste video in de subserie Deugdzaam leven is een inleiding op dit thema.

Diaken Tolsma bespreekt de ontwikkelingen gedurende tweeduizend jaar christendom. Welke verschillende wegen zijn er bewandeld om Christus na te volgen.

In deze aflevering worden de drie goddelijke deugden, geloof, hoop en liefde besproken. Geloof, hoop en liefde worden ons als een genade gegeven en zijn uitingen van de heilige Geest, de Geest die in ons woont.

Door het geloof kunnen wij ons in vrijheid aan God toevertrouwen en het mysterie van het leven en de dood aanvaarden. We vertrouwen ons toe aan Gods barmhartige liefde, die ons steeds weer aanneemt en vergeeft, ons leven draagt en richting geeft.

De hoop correspondeert met het verlangen van iedere mens naar geluk. De christelijke hoop richt zich op God. Hoop is uitzien naar de toekomst die ons beloofd is. God zal onze hoop in vervulling doen gaan.

De liefde kent vele vormen die samen één enkele werkelijkheid vormen en met elkaar verbonden zijn. Alle vormen van liefde zijn als het ware van dezelfde ‘stof’ zijn gemaakt. Wij leven vanuit Gods liefde. De liefde is de basis en de kern van ons bestaan.

Na de goddelijke deugden gaat de aandacht nu naar de kardinale deugden: moed, matigheid, rechtvaardigheid en verstandigheid. Bij de kardinale deugden is de menselijke wil de basis voor het deugdzaam leven. Omdat we deugdzaam willen zijn oefenen we ons in de deugden om ze ons zo eigen te maken.

Als eerste van de vier kardinale deugden gaat het vandaag over de deugd van de moed of ook wel sterkte genoemd. Iemand die moedig is laat zich niet van zijn stuk brengen en weet het uit te houden in moeilijke situaties. Hij kan afzien van zijn eigen belangen en zijn eigen negatieve gevoelens overwinnen. Hij durft de waarheid onder ogen te zien en haar met liefde te verkondigen. Hij durft zich in liefde aan een ander toe te vertrouwen.

Als tweede van de vier kardinale deugden gaat het vandaag over de deugd van de matigheid. De matigheid is bij uitstek de deugd van het midden. Het is de deugd van het evenwicht tussen te veel en te weinig. Bij matigheid gaat het in de eerste plaats over het omgaan met onze primaire levensbehoeften: voeding voor het voortbestaan van het individu en seksualiteit voor het voortbestaan van de mensheid als geheel.

Rechtvaardigheid zorgt ervoor dat iedere mens tot zijn recht komt en zijn plaats heeft binnen de samenleving. Zij is daarmee niet alleen een individuele deugd maar ook een deugd van de gemeenschap als geheel. Zij zorgt voor een goede ordening van de samenleving en beoogt het welzijn en geluk van alle leden van de gemeenschap.

Hoe moet ik leven en wat moet ik doen? Bij dergelijke vragen helpt ons de deugd van de verstandigheid, de vierde van de kardinale deugden, ook wel wijsheid of voorzichtigheid genoemd. De wijsheid komt van God. Zij is het inzicht in het menselijk bestaan: mensenkennis en levenswijsheid. Voor de andere deugden is zij een noodzakelijke voorwaarde.

Geduld vraagt om moed, durven te vertrouwen. Geduld vraagt ook matigheid en verstandigheid. Vaak willen we te veel en hebben we te weinig geduld. De omgang met het kwaad vraagt ook geduld. Het is geduldig zoeken en blijven werken aan het goede. Goed en gelukkig zijn is een kwestie van geduld, van oefenen en van aandachtig leven. Zoals God geduld met ons heeft, mogen wij ook geduld met onszelf en met elkaar hebben.

Soberheid gaat verder dan matigheid. Soberheid is kiezen voor wat je echt nodig hebt om een goed en gelukkig leven te leiden. Soberheid heeft te maken met vrijheid. Soberheid vraagt om bekering. Soberheid maakt vrij.

Wie kun je tegenwoordig nog vertrouwen? Waarom niet een positiever mensbeeld? Elkaar vertrouwen geven en elkaar daarin ook een beetje bij de les houden en steunen, dat bouwt op positieve wijze de samenleving op. Voor christenen ligt de basis voor het vertrouwen in het geloof. Geloven is durven te vertrouwen.

Ontvankelijkheid hangt samen met verwondering, blijmoedigheid en dankbaarheid. Heel ons leven is een geschenk. De gelovige staat open voor het geschenk. Het maakt hem dankbaar. De schoonheid van het leven openbaart zich aan ons. De verwondering maakt ons ook op een blijmoedige wijze verantwoordelijk.

Leiderschap vraagt een zoektocht naar persoonlijke voortreffelijkheid. Het is een kwestie van karakter. Dat vraagt om deugden: deugden van de wil en van het verstand, maar vooral om deugden van het hart. Leiderschap vraagt vooral om nederigheid en grootmoedigheid.